10 điều nghịch lí ở những người sáng tạo

Tôi thường tự hỏi mình là một nhà nghệ sĩ hay là kẻ khởi nghiệp? Thực ra, tôi chỉ đơn giản là cố gắng hết sức để tạo ra con đường riêng của chính mình!

Ngày càng có thêm nhiều nhà nghệ sĩ là những người khởi nghiệp, và nhiều kẻ khởi nghiệp biến mình thành nghệ sĩ. Hiện nay, tất cả mọi thứ từ khoa học, nghệ thuật, đến công nghệ, kinh doanh và cả văn hoá dường như đang trộn lẫn vào nhau.

Sáng tạo trở thành nền tảng chung làm nghệ sĩ và những nhà khởi nghiệp giống nhau, nhưng những ai sáng tạo vẫn thường rất mâu thuẫn.

Việc mâu thuẫn này thường diễn ra, cho đến khi tôi tìm thấy chính mình từ giáo sư tâm lí và quản trị Mihaly Csikszentmihalyi’s qua cuốn sách Creativity: The Work and Lives of 91 Eminent People (HarperCollins, 1996).

Mihaly đã miêu tả về 10 đặc điểm nghịch lí giữa những người sáng tạo như thế này:

1, Dù có một nguồn năng lượng thể chất dồi dào, những người sáng tạo thường hay ở trong trạng thái trầm lặng:

Những người sáng tạo thường làm việc hàng giờ với một sự tập trung cao độ. Tuy vậy, họ vẫn toả ra hương vị của sức trẻ đầy nhiệt huyết.

2, Ở cùng một thời điểm, những người sáng tạo có thể vừa khôn ngoan, vừa ngây thơ:

Đây chính là khả năng thiên bẩm giúp những người sáng tạo có thể phát kiến nên các ý tưởng không giống bình thường. Khả năng này yêu cầu một sự truyền tải một khối lượng ý tưởng lớn, sự lưu loát, linh hoạt. Điều này được khám phá qua các cuộc nghiên cứu và cũng là mục tiêu mà những nơi đào tạo đang cố gắng thực hiện.

3, Ngỗ nghịch nhưng lại kỉ luật theo quy tắc riêng là điểm nhận dạng người sáng tạo:

Những người sáng tạo có thể đôi lúc có trách nhiệm, lắm khi lại vô trách nhiệm. Bản năng ngỗ ngược của họ sẽ không quá nhiều, nếu như không có các mâu thuẫn nội tại cũng như sự gan lì và bền bỉ. Được biết, những nhà sáng tạo thường làm việc đến tận khuya và rất kiên trì, trong khi những người khác thì không. Ngỗ nghịch nhưng lại kỉ luật theo quy tắc riêng là điểm nhận dạng người sáng tạo.

4, Những người sáng tạo biết định hướng giữa sự tưởng tượng và những gì thuộc về thực tế.

Những kì quan nghệ thuật và các phát kiến khoa học vĩ đại đều là hình ảnh của một bước nhảy vọt trong trí tưởng tượng đến một thế giới mà không ai có thể biết.

Những người sáng tạo biết định hướng giữa sự tưởng tượng và những gì thuộc về thực tế.

5, Những người sáng tạo không chỉ là những kẻ hướng nội.

Những người sáng tạo còn là những người hướng ngoại. Đối với những người sáng tạo, họ có thể vừa muốn ở trong một đám đông, lại vừa chỉ muốn ngồi ngoài vệ đường và ngắm nhìn người khác. Bên trong những người sáng tạo luôn có sự mâu thuẫn hướng nội – hướng ngoại như vậy

6, Những người sáng tạo là những kẻ khiêm tốn dưới sự tự kiêu.

Đến cả những người nổi tiếng, dù bạn nghĩ trông họ có vẻ khá kiêu kì và ngạo mạn, thì bên trong họ vẫn rất trầm lặng với những mâu thuẫn của nội tâm.

7, Những người sáng tạo thường không quá quan trọng về vai trò giới tính.

Có những nghiên cứu đã cho thấy, đối với những cô gái tài năng với sức sáng tạo bùng nổ, thì họ lại quyết đoán và mạnh mẽ hơn. Trong khi đó, những anh chàng nghệ sĩ thì khá nhạy cảm và bình tĩnh.

8, Tuy rất nổi loạn, nhưng những người sáng tạo vẫn bảo thủ.

Đây là điều tất yếu bởi sự sáng tạo không thể thiếu đi những căn bản ban đầu về các lĩnh vực văn hoá. Họ cần có tính truyền thống khá bảo thủ và sự nổi loạn đi cùng trong một thời điểm.

Tuy rất nổi loạn, nhưng những người sáng tạo vẫn bảo thủ.

9, Hầu hết những người sáng tạo đều là những kẻ nghiện công việc, nhưng đôi khi họ sẽ trở nên thực dụng với chúng.

Bởi lẽ, nếu không có đam mê, chúng ta sẽ bị mất dần đi sự yêu thích khi gặp các nhiệm vụ khó khăn. Nhưng nếu không thực dụng, họ cũng sẽ không thể hoàn thành tốt công việc với tính thực tế cao.

Hầu hết những người sáng tạo đều là những kẻ nghiện công việc, nhưng đôi khi họ sẽ trở nên thực dụng với chúng.

10, Những người sáng tạo thường bị tổn thương với sự cởi mở và nhạy cảm, nhưng đôi khi họ vẫn rất thích chúng.

Đây chính là điều quan trọng nhất, hơn hết thảy những điều ở trên, đó là sự thoả mãn cho thành quả sáng tạo của mình. Họ không yêu cầu thực dụng quá nhiều. Vì vậy, các nhà thơ vẫn không đánh mất đi tính cá nhân và không thể viết nên những vần thơ mang mùi tiền bạc. Các nhà kinh tế vẫn kiên trì nghiên cứu, cho dù họ có thể nhận lương cao gấp đôi. Và những nhà vật lý vẫn cứ tiếp tục với các công việc nghiên cứu của mình, để tìm nên những chân lí lớn lao.

Thực ra, cho dù mâu thuẫn hay không, bản chất của vấn đề vẫn chính là không có bất kì một công thức hay hình mẫu nào cho sự sáng tạo cả. Như Mihaly đã nói: “Những con người sáng tạo nổi bật bởi chính khả năng tự thích ứng và xoay sở để hoàn thành mục tiên cá nhân.” Vì vậy, nhiều hơn bất cứ điều gì hết, bạn sẽ trở nên sáng tạo nếu biết xoay sở và cố gắng để không bỏ cuộc.

Nguồn: Fastcompany