nhiệt kế là gì? có những loại nhiệt kế nào? cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của nhiệt kế là gì? cùng chúng tôi tìm hiểu trong bài viết sau nhé!

1. Nhiệt kế là gì?

Nhiệt kế là một dụng cụ được thiết kế để đo và chỉ ra nhiệt độ của một ứng dụng hoặc điều kiện cụ thể. Nhiệt kế được bắt nguồn từ hai đoạn chữ Hy lạp – ‘nhiệt’ nghĩa là ‘nhiệt độ’ và ‘kế’ có nghĩa là ‘đo lường’.

Nhiệt kế

Nhiệt kế là công cụ được sử dụng để đo nhiệt độ hoặc nhiệt độ gradient bằng cách sử dụng nhiều nguyên tắc khác nhau. Dùng nhiệt kế có khả năng đo nhiệt độ chất rắn, chất lỏng hoặc khí.

Nhiệt kế được cấu tạo từ 2 bộ phận chính gồm:

  • Phần hiển thị thông tin kết quả
  • Phần cảm biến nhiệt để đo nhiệt độ.

Công dụng nhiệt kế:

Công dụng chính của nhiệt kế chính là để đo nhiệt độ. Được yêu cầu cho nhiều mục đích từ hộ gia đình đến các ngành công nghiệp, y tế như:

  • Trong động cơ hoặc mang theo dõi
  • Hệ thống điều hòa không khí
  • Giao thông vận tải và kiểm tra tại chỗ ô tô
  • Đo kiểm tra thực phẩm
  • Để phát hiện các vấn đề ẩn
  • Để khảo sát các tòa nhà để phát hiện độ ẩm và rò rỉ
  • Để xác định tổn thất năng lượng và cách nhiệt kém, lỗi điện và các vấn đề về hệ thống ống nước
  • Trong phòng thí nghiệm và phòng lưu trữ.
  • Kiểm tra nhiệt độ cơ thể trong y tế
  • ...
Công dụng nhiệt kế
Nhiệt kế được sử dụng phổ biến, đặc biệt là trong y học

Nhiệt kế có rất nhiều công dụng, do đó, điều quan trọng là phải chọn đúng loại nhiệt kế phù hợp với ứng dụng dự định.

2. Các loại nhiệt kế phổ biến hiện nay

Trên thị trường hiện nay có 3 loại nhiệt kế được sử dụng rất phổ biến đó là:

  • Nhiệt kế thủy ngân: Có từ lâu đời và được dùng khá phổ biến đến ngày nay
  • Nhiệt kế điện tử: Là thiết bị khá hiện đại, đo nhiệt độ ở nhiều vị trí trên cơ thể.
  • Nhiệt kế hồng ngoại: Là thiết bị hiện đại, thiết bị này an toàn hơn trong sử dụng và cho kết quả chính xác cao.
Ngoài ra, nhiệt kế còn có nhiều loại khác nhau như Nhiệt kế chất lỏng, Nhiệt kế điện, các loại nhiệt kế chuyên dụng như: Nhiệt kế đảo, Nhiệt kế độ sâu,....

Tuỳ vào nhu cầu sử dụng mà chúng ta lựa chọn loại nhiệt kế phù hợp, trong bài viết sau, chúng tôi xin đề cập đến 3 loại nhiệt kế thường sử dụng nhất trong cuộc sống hằng ngày.

Nhiệt kế thủy ngân

Tuy rằng nhiệt kế thủy ngân là thiết bị được phát minh từ rất lâu đời nhưng cho đến ngày nay nó vẫn là một thiết bị được sử dụng khá nhiều.

Nhiệt kế thủy ngân

Cấu tạo: Nhiệt kế thủy ngân cấu tạo gồm 3 phần là:

  • Phần cảm nhận nhiệt độ: Là bầu đựng thủy ngân, có tác dụng nhận nhiệt từ môi trường cần đo, và dưới tác động của nguyên lý giãn nở của vật chất (cụ thể ở đây là thủy ngân), tùy mức nhiệt độ mà sự giãn nở của thủy ngân khác nhau, theo đó đo được nhiệt độ môi trường.
  • Ống mao dẫn: Là cột dẫn thủy ngân giãn nở khi tiếp xúc với môi trường từ đó đo được nhiệt độ của môi trường
  • Phần hiển thị kết quả:  Là các vạch số, dựa theo nguyên tắc giãn nở của thủy ngân mà từng độ cao của ống mao dẫn người ta vạch ra những mức nhiệt độ tương ứng.

Nguyên lý hoạt động:

Nhiệt kế thủy ngân hoạt động dựa theo nguyên lý sự giãn nở của thuỷ ngân theo nhiệt độ: Nhiệt độ thay đổi làm cho cột độ chạy để mở rộng hoặc kéo tụt thủy ngân trong ống. Hoạt động này ngay lập tức được hiển thị số liệu xác nhận mức hiệu chuẩn của thang đo nhiệt độ.

Ưu và nhược điểm khi sử dụng nhiệt kế thủy ngân

Ưu điểm Nhược điểm

– Giá thành nhiệt kế khá rẻ nên nó tiết kiệm chi phí hơn cho người dùng thay vì nhiệt kế điện tử.

– Cấu tạo nhiệt kế thủy ngân khá đơn giản nên dễ thao tác và sử dụng. Nó được xem là thiết bị khá tiện lợi có thể dùng trong gia đình và bệnh viện.

– Cho kết quả có độ chính xác cao không kém nhiệt kế điện tử khi được sử dụng đúng cách.

- Có thể sử dụng cho nhiều người khi đo ở nách. Nên có thể đo liên tục cho nhiều người.

– Thời gian cho kết quả rất lâu từ 3-5 phút, nếu đo cho trẻ nhỏ sẽ khiến trẻ quấy khóc và khó giữ im một chỗ. Trong khi nhiệt kế điện tử chỉ mất vài giây.

– Vạch hiển thị kết quả thường rất nhỏ, dễ bị mờ.

– Nhiệt kế thủy ngân có cấu tạo đơn giản nên không có những chức năng hiện đại như cảnh báo sốt cao.

– Cần phải sử dụng đúng cách để cho kết quả chính xác nhất vì sử dụng sai sẽ khiến kết quả bị sai lệch.

– Có nguy cơ bị vỡ rất cao, khi vỡ làm bay hơi thủy ngân rất độc và nguy hiểm.

Xem chi tiết: Nhiệt kế thủy ngân là gì? Dùng để làm gì? Nên mua loại nào?

Nhiệt kế điện tử - kỹ thuật số

Nhiệt kế điện tử là một loại nhiệt kế dùng công nghệ cảm ứng bức xạ hồng ngoại để đo nhiệt độ. Ngày nay, loại nhiệt kế này được tin dùng vì tính chính xác và tốc độ đo nhanh của nó. 

Nhiệt kế điện tử ra đời với thao tác đơn giản, nhanh chóng và có kết quả chính xác khiến cho nó có được nhiều sự quan tâm từ phía người tiêu dùng. 

Nhiệt kế điện tử

Cấu tạo nhiệt kế điện tử

Về cấu tạo của nhiệt kế điện tử cơ bản gồm 3 phần:

  • Bộ phận cảm biến: Là nơi để tiếp nhận bước sóng của cơ thể,
  • Bộ phận màn hình LCD: Là nơi trả về kết quả nhiệt độ trên cơ thể của bạn.
  • Nút nguồn: Để bật nhiệt kế điện tử khi sử dụng.

Nguyên lý hoạt động của nhiệt kế điện tử

Nhiệt kế điện tử được thiết kế để sử dụng cảm biến nhiệt để đo nhiệt độ. Cảm biến được kết nối với một bảng vi mạch điện tử được lập trình sẵn. Khi quá trình đo diễn ra, cảm biến sẽ thu thập thông tin, truyền đến bảng điều khiển và sau đó được hiển thị trên màn hình kết quả đo.

Ưu và nhược điểm khi sử dụng nhiệt kế điện tử:

Ưu điểm Nhược điểm
  • Nhiệt kế điện tử an toàn và phù hợp với mọi đối tượng. Sử dụng chất liệu cao cấp có khả năng chống chịu va đập tốt không lo hiện tượng bị vỡ nứt.
  • Cho kết quả chính nhanh, chính xác chỉ sau 5 - 10 giây.
  • Đơn giản, dễ sử dụng. Các mẹ có thể dùng để đo ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể bé.
  • Giá thành cao hơn nhiệt kế thủy ngân.
  • Độ chính xác của nhiệt kế điện tử thường sai lệch so với nhiệt kế thủy ngân khoảng 0,2 - 0,5 độ C.
Xem chi tiết: Nhiệt kế điện tử là gì? Dùng để làm gì? Nên mua loại nào?

Nhiệt kế hồng ngoại

Nhiệt kế hồng ngoại là loại nhiệt kế cho phép đo nhiệt độ mà không cần chạm vào người hoặc vật thể, đo dựa trên nguyên lý đo lượng hồng ngoại cơ thể tỏa ra. Loại nhiệt kế hồng ngoại có thể đo trán, đo tai hoặc có những loại tích hợp đo cả trán và đo tai.

Nhiệt kế hồng ngoại

Cấu tạo nhiệt kế hồng ngoại​:

  • Phần cảm biến làm nhiệm vụ tiếp nhận bước sóng của cơ thể
  • Màn hình LCD nằm trên thân nhiệt kế để hiển thị kết quả đo được trên thân nhiệt
  • Các nút điều chỉnh như tắt nguồn bật nguồn, chuyển đổi đơn vị đo và có thể chuyển từ đo nhiệt độ cơ thể người sang đo nhiệt độ phòng.

Nguyên lý hoạt động:

Bất kỳ vật nào có nhiệt độ trên -273 độ C đều phát ra bức xạ nhiệt hay sóng hồng ngoại và cơ thể con người cũng vậy. Cảm biến hồng ngoại sẽ đo mức năng lượng phát ra bởi vật thể chúng ta muốn đo sau đó tính toán và hiển thị kết quả trên màn hình LCD.

Nhiệt kế có thể đo được thân nhiệt, nhiệt độ môi trường, nhiệt độ nước, nhiệt độ sữa
Nhiệt kế hồng ngoại có nhiều công dụng và cho kết quả nhanh chóng

Ưu và nhược điểm khi sử dụng nhiệt kế hồng ngoại:

Ưu điểm Nhược điểm
  • Sử dụng rất dễ dàng, bạn chỉ cần hướng về vật cần đo sau đó bấm nút và đọc kết quả trên màn hình.
  • Cung cấp độ chính xác rất cao, sai số rất nhỏ
  • Không cần sự tiếp xúc giữa vật cần đo và nhiệt kế nên có thể ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực của đời sống
  • Có thể đo nhiệt độ của những vật có kích thước lớn.
  • Rất hữu ích khi đo nhiệt độ tại những vị trí nguy hiểm: Chứa chất độc hại, điều kiện khắc nghiệt, thiết bị điện…
  • Giá cả khá cao
  • Sản phẩm nhiệt kế này tuy có thời gian cho kết quả nhanh chóng nhưng cũng rất dễ bị ảnh hưởng bởi các tác nhân bên ngoài như gió quạt, điều hòa, mồ hôi … gây ảnh hưởng tới kết quả.
  • Có sử dụng điện năng nên nếu trường hợp điện năng yếu hoặc không đủ sẽ không sử dụng được sản phẩm.
Xem chi tiết: Nhiệt kế hồng ngoại là gì? Dùng để làm gì? Lưu ý gì khi mua?

3. Các yếu tố cần biết khi chọn mua nhiệt kế

Với mỗi loại nhiệt kế thì sẽ có các tiêu chuẩn để chọn mua khác nhau. Đối với nhiệt kế thủy ngân thì bạn nên quan tâm đến các yếu tố sau:

  • Độ bền cao
  • Kiểm tra về độ nguyên vẹn của sản phẩm, tránh lựa chọn những sản phẩm vỡ, có vết nứt, dạn.
  • Vạch chia độ rõ nét dễ quan sát và đọc được nhiệt độ
Nhiệt kế thủy ngân là nhiệt kế chính xác nhất
Kiểm tra về độ nguyên vẹn của sản phẩm, tránh lựa chọn những sản phẩm vỡ, có vết nứt, dạn là điều quan trọng nhất trước khi mua nhiệt kế thủy ngân

Đối với các loại nhiệt kế điện tử, kỹ thuật số, hồng ngoại thì khi chọn mua sẽ phức tạp hơn một chút, bạn nên kiểm tra các yếu tố sau trước khi mua như:

  • Sai số khi đo thấp, độ chính xác cao, sai số đo dao động tầm khoảng 0,2 - 0,3 độ C là ổn.
  • Dung lượng bộ nhớ lớn, dung lượng càng lớn thì đương nhiên sẽ càng tốt, dao động từ 25-50 kết quả đo với thời gian ngày giờ đo rõ ràng và cụ thể.
  • Màn hình hiển thị, dễ dàng quan sát được những thông số và kết quả đo, nên cân nhắc chọn những sản phẩm được trang bị màn hình hiển thị là LCD hoặc LED.
  • Thời lượng pin: Chọn những sản phẩm có thời lượng pin dài, dễ thay
  • Các tiện ích đi kèm
  • Chế độ bảo hành, uy tín

Trên đây là thông tin về Nhiệt kế là gì? Các loại nhiệt kế trên thị trường hiện nay? Hy vọng qua bài viết này bạn có thể lựa chọn được chiếc nhiệt kế phù hợp để chăm sóc sức khỏe cho cả gia đình.

Theo VnExpress